Contribute Foundation en Stichting Pharus werken al 6 jaar samen met WWF aan een veilige en succesvolle terugkeer van tijgers naar Kazachstan!
Met een bedrag van €2,85 miljoen verspreid over zes jaar maken Contribute Foundation en Stichting Pharus de terugkeer van de tijger in Kazachstan mogelijk. WWF financiert het project met een even groot bedrag van €2,85 miljoen.
Terugkeer van de tijger in Kazachstan en daarmee bijdragen aan de wereldwijde doelstelling om het aantal tijgers in het wild te verdubbelen. Voor de herintroductie van de tijger wordt het ecosysteem van Ili-Balkasj hersteld en kan het op termijn met de tijger aan de top van de voedselketen weer in compleetheid functioneren.
Het aantal tijgers is door stroperij en verlies van leefgebied wereldwijd enorm afgenomen; van 100.000 dieren een eeuw geleden naar ongeveer 3.900 in 2016. Toen in 2010 het absolute dieptepunt van 3.200 dieren werd bereikt, namen de regeringen van de tijgerlanden zich voor de tijger beter te beschermen. Het TX2 (tijger x 2) programma werd ontwikkeld met als doel een verdubbeling van het aantal tijgers in 2022.
Er werd besloten om niet alleen betere beschermingsmaatregelen te treffen in de gebieden waar nu tijgers voorkomen, maar ook om tijgers, waar mogelijk, terug te brengen in hun historische leefgebieden en op die manier de populatie verder uit te breiden. Uit onderzoek van WWF bleek dat het meest geschikte gebied voor terugkeer van de tijger bleek te liggen in de delta van de Ili rivier die uitmondt in het Balkasjmeer in Kazachstan. Hier leefde tot de jaren ’70 de Kaspische tijger.
Hiernaast is het historische leefgebied van de Kaspische tijger zichtbaar. In groen is het Il-Balkasj Reservaat waar in de toekomst weer tijgers zullen leven
In samenwerking met de Kazachse overheid heeft WWF een plan gemaakt voor de verdere ontwikkeling van het gebied om het ecosysteem te herstellen en het klaar te maken voor de komst van de tijger. De eerste stap was het gebied een beschermde status te geven: het Ili-Balkasj Reservaat van maar liefst 415.000 hectare (ongeveer zo groot als Gelderland). Ook maakte de overheid budget vrij voor het beheer van het reservaat en stelde rangers en ander personeel aan.
Locatie van het Ili-Balkasj Reservaat en de omliggende beschermde gebieden
Intussen toonde een onderzoek van IUCN (International Union on the Conservation of Nature) aan dat het DNA van de Siberische tijger nagenoeg identiek is aan dat van de uitgestorven Kaspische tijger. De populatie Siberische tijgers in het verre Oosten van Rusland groeide gestaag en het oorspronkelijke plan was dat deze populatrie dienst zou kunnen doen als bronpopulatie voor de terugkeer van de soort in Kazachstan. Door de ontwikkelingen in Rusland moest dit plan helaas overboord.
Voor de daadwerkelijke terugkeer van de tijger in Kazachstan moest nog veel gebeuren. Met de bijdrage van Contribute Foundation en Stichting Pharus is de afgelopen 6 jaar hard gewerkt aan het verder gereed maken van het leefgebied, het op peil brengen van de prooidierstand, het voorbereiden van de lokale bevolking op de komst van de tijger, etc.
Capaciteitsopbouw en samenwerking met lokale bevolking
Er leven geen mensen in het reservaat, maar wel in de omliggende gebieden. Het is van groot belang dat zij het project ondersteunen, betrokken zijn en zich veilig voelen. In samenspraak met de lokale bevolking zullen alternatieve inkomstenbronnen worden ontwikkeld en werkgelegenheid binnen het natuurbeschermingswerk worden gecreëerd. Ook is het belangrijk dat er voldoende goed getrainde rangers zijn om het reservaat te beschermen tegen bijvoorbeeld stroperij en bosbranden. Zij zullen training krijgen in patrouilletechnieken, mensenrechten, monitoring van wildpopulaties, bosbrandbeheer, etc. Ook zullen er uitkijkposten en andere infrastructuur voor de rangers worden aangelegd.
Tijgers zijn afhankelijk van een goede wildstand, die op zijn beurt afhankelijk is van voldoende zoetwater en een gezond bos. Om het rivierbos te herstellen is er rivierbos aangeplant, bosbranden worden tegengegaan en wordt er gelobbyd voor een aangepast spuischema van de bovenstroomse dam in de Ili-rivier om te zorgen voor voldoende water.
Om de wildstand in het reservaat op peil te brengen worden de bestaande populaties beschermd tegen stroperij en bijgevoerd om de zware winters door te komen. Ook zullen er Afghaanse edelherten en wilde zwijnen worden gefokt en uitgezet. Uitgezette dieren worden met behulp van zenders gevolgd in het veld om ze beter te kunnen beschermen.
Afgaanse edelherten
Het uitzetten van edelherten in het natuurgebied in Kazachstan (website WWF)
De geherintroduceerde tijgers zullen zich niet houden aan de grenzen van het reservaat en zich ook daarbuiten laten zien. Dit kan leiden tot conflicten met bewoners van het gebied als zij bijvoorbeeld vee verliezen aan de roofdieren. Om dit te voorkomen krijgen mensen training en hulp bij het veilig huisvesten van hun vee. Ook zal er een rehabilitatiecentrum worden opgezet waar gewonde tijgers kunnen worden behandeld, en een ‘rapid response team’ opgericht dat mensen altijd kunnen bellen als er een tijger te dichtbij komt.
Een gewonde tijger wordt onderzocht in een bestaand rehabilitatiecentrum. Dit zal als voorbeeld dienen voor het centrum in Kazachstan.
Oorspronkelijk zouden de tijgers vanuit Rusland beschikbaar worden gesteld. Echter door de oorlog in Oekraïne, is onder druk van de Russische overheid het werk van het Wereld Natuurfondse in Rusland onmogelijk geworden. Hiervoor is een mooie nieuwe samenwerking in de plaats gekomen met Stichting Leeuw in Nederland. Zij zijn al jaren een opvanglocatie voor katachtigen en beschikken over de juiste tijgerkandidaten om te worden uitgezet in Kazachstan. Voor een veilige aankomst van tijgers in Kazachstan zal een tijdelijk verblijf worden gebouwd waar ze na de reis vanuit Nederland kunnen bijkomen en wennen aan de nieuwe omstandigheden. Ze worden daar ook onderzocht en pas vrijgelaten als ze helemaal fit zijn. Ze krijgen dan een halsbandzender om zodat ze nog een tijdje kunnen worden gevolgd in hun nieuwe leefgebied.
Met de bijdrage van Contibute en Pharus zijn met medewerking van Stichting Leeuw in 2024 de eerste 2 tijgers vrijgelaten, waarna de populatie kan worden opgebouwd naar zo’n 50 dieren in 2035. Daarna kan de populatie zelf verder groeien naar circa 120 dieren in 2075.
In augustus 2022 zijn er een groot aantal herten vrijgelaten in het natuurgebied in Kazachstan
Grigory Mazmaniants bij het afnemen van monsters
Het tijgerproject in Kazachstan nader beschreven (website WWF)
In de periode juli - december 2024 zijn de volgende resultaten bereikt voor het tijger herintroductie programma in Kazachstan:?
Twee grote sprongen vooruit! -Twee Amur tijgers zijn in september ’24 vanuit Nederland naar het Ili-Balkasj reservaat overgebracht
onder grote belangstelling van de Kazachse overheid en wereldwijde media. -WWF-Internationaal heeft een nieuwe Memorandum of Understanding (MoU) ondertekend met de overheid van Kazachstan zodat er nu weer een legale entiteit bestaat. Met deze twee ontwikkelingen is het programma ‘Kazachstan en de terugkeer van de tijger’ in een stroomversnelling gekomen wat geweldig is, maar ook de dynamiek complexer maakt.
Beheer en herstel van het Ili-Balkasj Reservaat
De afgelopen zes maanden heeft het reservaatsteam intensief gepatrouilleerd, met opvallend positieve resultaten: er zijn geen overtredingen op het gebied van visserij geconstateerd en het aantal stroperij-incidenten is afgenomen. Daarnaast is de infrastructuur verder verbeterd. Zo is de watervoorziening van een rangerstation hersteld door het boren van een 130 meter diepe put, is het radionetwerk uitgebreid – inclusief in alle voertuigen – en is er gewerkt aan de uitbreiding en uitrusting van de boomkwekerij voor herbebossing.
Op het gebied van natuurherstel zijn belangrijke stappen gezet. Er zijn 18.500 bomen geplant op bijna 4 hectare, waarvan 90% succesvol is aangeslagen. Daarnaast zijn 10.000 olijfwilgzaailingen aangeplant langs de oevers van het Balkasjmeer. Een uitgebreide analyse heeft meer inzicht gegeven in factoren zoals grondwaterdiepte, zoutgehalte van de bodem en vraat door wilde dieren, die van invloed zijn op de overleving van jonge aanplant.
Ook de brandpreventie is verbeterd. Het aantal brandweervrijwilligers is uitgebreid naar 32 personen en dankzij een combinatie van gunstige weersomstandigheden, hogere waterstanden en goed functionerende brandweerbrigades zijn er dit half jaar weinig natuurbranden geweest, voornamelijk buiten het reservaat.
Beheer van tijgerprooidieren en herintroductie
De populatie kropgazelles in het reservaat is verder gegroeid en telt nu 263 dieren. Daarnaast zijn 43 extra wilde Kulan-ezels vanuit het Altyn-Emel National Park overgebracht, waarmee het aantal Kulan-ezels in het reservaat aanzienlijk is toegenomen. Deze dieren verspreiden zich steeds verder en dragen bij aan een robuust prooidierbestand. Het aantal wilde zwijnen is daarentegen iets afgenomen door verslechterde leefomstandigheden na eerdere natuurbranden. Om de populatie te ondersteunen, wordt deze winter 30 ton maïs bijgevoederd in voederstations.
Ook de voorbereidingen voor de herintroductie van de Amur-tijger zijn in volle gang. De bouw van zes ruime tijgerverblijven is afgerond, elk voorzien van een nachtverblijf, een buitenverblijf en een groot omheind buitengebied, samen goed voor bijna 2 hectare. Daarnaast zijn het tijgerobservatieverblijf en de dierenartspost verder uitgerust. Met behulp van CCTV-camera’s kunnen de tijgers op afstand worden gemonitord. Dankzij deze inspanningen en de benodigde vergunningen konden in september 2024 de eerste twee Amur-tijgers vanuit Nederland naar het reservaat worden overgebracht. Beide dieren passen zich goed aan en zetten een belangrijke stap richting een succesvolle herintroductie.
Samenwerking met lokale gemeenschappen
Het reservaat werkt nauw samen met de omliggende dorpen om duurzame ontwikkeling en natuurbescherming te bevorderen. Via het ‘Local Development Fund’ zijn de eerste projecten gestart, onder andere ter verbetering van kleinschalige landbouw. De oogsten zijn inmiddels binnengehaald, en 20% van de opbrengst is gedoneerd aan de armste inwoners. Daarnaast is er een marktplaats opgezet om vraag en aanbod in de regio beter op elkaar af te stemmen.
Ook jongeren worden actief betrokken. De lokale natuurclub groeit in populariteit en heeft veel succes geboekt. Zo namen de jongeren deel aan de Almaty Birding Challenge, waar ze een prijs in de wacht sleepten. Bovendien heeft het programma brede media-aandacht gekregen, wat bijdraagt aan bewustwording en betrokkenheid bij natuurbescherming.
Waterbeheer en onderzoek naar klimaateffecten
In deze periode zijn er geen noemenswaardige ontwikkelingen geweest op het gebied van waterbeheer of langetermijnstudies naar klimaateffecten.
December 2024: Bodhana proeft van de eerste sneeuw in het reservaat in Kazachstan.